3 Temmuz 2006 Pazartesi
2269 yıl önce.
Çin Savaşan Beylikler dönemini yaşarken, Qin (Çin) hanedanı beyinin bir oğlu olur. Ying Zheng adı verilir çocuğa. Ying Zheng onüç yaşına geldiğinde, baba oldukça güçlü bir orduyla yerini oğluna bırakır. Hırslı ve güçlü yeni bey 22 yaşına geldiğinde Çin'deki diğer beylikleri yönetimi altında toplamaya başlamıştır bile. Ülkeyi tek yasa,tek para,tek yazıda birleştirir,il ve ilçelere böler, eski tarih kitaplarını ve Konfüçyus klasiklerini yaktırır, Çin Seddini oluşturacak ilk duvarları ördürmeye başlar,Çin'i bölünmüşlükten kurtararak büyük feodal bir imparatorluk kurar.
Ve kendisine de Shihuangdi yani İLK İMPARATOR ünvanını verir.
Shihuang'ın başa geçtiği andan itibaren yaptırdığı birşey daha vardır.Büyük bir mezar. 38 yıl süren mezarın yapımı için ülkenin her yerinden 100 bin köylü ve zanaatkar getirtilir. O zamanki inanışa göre bu öyle bir mezar olmalıdır ki imparator ikinci hayatında, birinci hayatındaki bütün ihtişamını sürdürebilmelidir.
Çok eski tarih kayıtlarında mezar hakkında yazılanlara bakıldığında bu ihtişam vardır da; mezar yeraltı su seviyesinin altında kaldığından eritilmiş bakırla kaplanır, yeraltında bir saray ve etrafında birçok başka binalar vardır.Bu sarayın tavanları gökyüzünü ve yıldızları temsilen değerli taşlarla süslenir,tabanında Çin'deki nehirleri temsilen açılan kanallara cıva doldurulur. Nehirlerin üzerlerinde altın ördekler yüzmektedir,. Saray balina yağından yapılan sönmeyen lambalarla aydınlatılır, bazı yerlere ok fırlatan mekanizmalar yerleştirilir. Ve de imparator, ordusunun pişmiş topraktan (terra cotta) bir kopyasını savaş düzeninde ikinci hayatına hazırlatır.
Bu mezar kompleksi bugünki Xian (Şian) şehrinin doğusunda Lishan dağının yamacındaki düzlüktedir. Bakıldığında 47 mt. yüksekliğindeki tepe mezarın sadece üstüdür. Kompleksin 66 km.karelik bir alanı kapladığı sanılmaktadır. Qin hanedanından yüz ve altıyüz yıl sonra yazılan tarih kayıtlarının bazıları mezarın tahrip edildiğinden bazıları edilmediğinden bahsetse de,Çinli arkeologların 1949 'tan itibaren yaptıları sondajlarda duvarlarda bir deliğe rastlanmaması ve yeraltı sarayındaki cıvanın düzenli dağılımı yeraltı sarayının zarar görmediğini göstermektedir.
35 yıl önce.
Çin'in en sıcak üç şehrinden biri olan Xian'da bir çiftçi su bulma ümidiyle tarlasında kuyu açmaktadır.(Bu arada diğer iki şehir Shanghai ve Chonqing'tir, ikisinin de sıcağını bu gezide tatmıştım.) Çiftçi bulduğu pişmiş topraktan heykel parçalarını yetkililere gösterir. Yapılan kazılarda yüzyılın en büyük arkeolojik buluşu olarak adlandırılan İLK İMPARATOR'un ordusu ortaya çıkartılır.1987 yılında Unesco Dünya Kültür Mirası Listesinde yerini alır.
Xian'daki ikinci günümüzde gezdiğimiz müzede ,Terra Cotta Savaşçılar üç büyük çukurda konuşlanmış durumdalar. 14 bin metrekarelik ilk çukurda 11 kanalın içinde dörtlü sıralar halinde 6000 savaşçı ,6 bin metrekarelik ikinci çukurda 100 savaş arabası ve sürücüleri, ordu karargahı olduğu düşünülen 520 metrekarelik üçüncü çukurda ise 68 savaşçı, 4 at ve bir araba bulunmaktadır. Girişinde küçük bir restoran ve satış kısmı olan müzede yine aynı bölgede bulunan 4'er adet moğol atının çektiği iki adet bronz atlı araba cam vitrinlerde sergileniyor. Müzenin girişinde anılarını yazdığı kitabı imzaladığı söylenen çiftçiyi göremedim ama, bahçede müzeyi ziyaret eden devlet büyüklerinin resimlerinin sergilendiği panoları ve müzenin bahçesinin yanında talim yapan hakiki Çin askerlerini gördüm.
Xian'a Tibet'in başşehri Lhassa'dan yağmurlu bir günde 2.5 saatlik bir uçuşla geliyoruz. Havaalanı şehir arası bir saat.Otelimiz Orient Xian 20 katlı bir otel. Eski şehri çevreleyen
siyah şehir surlarının kuzey kapısından giriyoruz.,Çıktığımız gözetleme kulesinden baktığımızda etraf yeşil,düzenli ,pırıl pırıl gözüküyor. Gözetleme kulesinin altındaki avluda Tang Hanedanı zamanını temsilen bir gösteriye rastlıyoruz. Çin'in turizmde geldiği yeri düşünmeden edemiyorum.
Şehrin merkezinde yine Tang Hanedanı zamanından kalan iki kule var. Davul ve Çan Kuleleri. Çan kulesi zamanı belirlerken (bir yerde güneş batarken çalındığını okumuştum,şehrin kapılarının kapatılacağını haber veriyor olsa gerek) Davul Kulesinin dini fonksiyonu varmış. Günümüzde içinde davullar sergileniyor.
Xian ipek yolunun başlangıç şehirlerinden. Ticaret için buraya gelip evlenerek kalan arap tüccarların etkisiyle islamiyet yayılmış. 742 yılında inşaatına başlanan Büyük Cami ya da Ulu Cami veya çince adıyla Zheenxi Cami Çin'deki en önemli cami. Dört avlusuyla beraber 6000 metrekare olan cami Çin mimarisi,islam sanatı karışımı. Avlular kemerli girişlerle birbirine bağlanıyor, ilk giriş takı 9 mtrelik ahşap bir kemer, ikincisi yanlarında kaligrafik süslemeler olan taş bir kemer. Caminin iç duvarları ahşap üzerine yazılmış ayetlerin kaligrafileriyle kaplı.Zeminin mavi halısıyla ahşabın kahverengi dokusu hoş bir kontras oluşturuyor.
Caminin bulunduğu yer Müslümanların yoğun olduğu bir bölge.Dış duvar boyunca uzanan müthiş bir pazar var. Dar sokak boyunca iki taraflı dükkan ve tezgahlarda Çin'den alabileceğiniz herşeyi alabilirsiniz. Bu yelpaze, çin fenerlerinden,yerel örtülere,saatlarden biblolara,yelpazelerden,mucizevi çin merhemlerine kadar genişleyebilir. Yanlız pazarlığa çok açık. İyi pazarlıkçıysanız, Emel gibi hesap makinesiyle mucizeler yaratabilirsiniz.
Xian'da gezilmesi gereken yerlerden Büyük ve Küçük Yaban Kazı Pagoda'larını ziyaret edemedik, ama şehrin 26 km.dışında Huaqing Bahar Bahçelerini gezdik. Zhou hanedanı zamanı ilk sarayın yapıldığı, kaplıcalar ve çok güzel bahçeler bulunan bu yer diğer hanedanlar zamanında da geliştirilmiş.Tang Hanedanı zamanı ise Çin şarkılarına ve oyunlarına konu olacak bir aşk yaşanmış. Oğluyla evli olan Yang Guifei'nin güzelliğine kapılan imparator, yolunu bulup onu kendi haremine alır ve başkadını yapar. İkisi de birbirine aşık olan çift kışlarını sıcak su havuzları, bahçeler içindeki bu cennet yerde geçirirler.Sonu güzel bitmeyen bu hikaye günümüzde de filmlere konu olmaktadır.
Akşam 7.30 treni ile rotamız Beijing.
Yorumlar
Yorum Gönder